Op 30 december 2023 stemde de Raad van de Europese Unie unaniem in met de afschaffing van de lucht- en zeegrenscontroles voor Bulgarije en Roemenië, met ingang van 31 maart 2024[1]. Dit besluit betekent een gedeeltelijke integratie van de twee landen in het Schengengebied[2], waardoor meer dan 400 miljoen mensen vrij tussen de lidstaten kunnen reizen zonder grenscontroles.
Hoewel dit een belangrijke stap is in de richting van een volledig Schengenlidmaatschap voor Roemenië en Bulgarije, blijven ze slechts gedeeltelijk geïntegreerd, aangezien er nog steeds controles aan de landgrenzen zijn. Deze controles leveren problemen op voor miljoenen passagiers die elk jaar door de twee landen reizen, ondanks het feit dat beide landen aan alle technische vereisten voor volledig Schengenlidmaatschap voldoen. Wat nu ontbreekt is de politieke overeenkomst die hen de volledige voordelen zou bieden die ze terecht verdienen.
Verbeterde grensbeveiliging
Sinds de gedeeltelijke integratie van Roemenië en Bulgarije in het Schengengebied op 31 maart 2024, met de afschaffing van lucht- en zeegrenscontroles, is de illegale migratie via geen van beide landen significant toegenomen. Hieruit blijkt dat Roemenië en Bulgarije de buitengrenzen van de EU doeltreffend beveiligen, de Schengenregels naleven en de Europese veiligheidsnormen toepassen.
Door deze twee landen het volledige Schengenlidmaatschap te verlenen, zou het veiligheidskader langs de oostgrenzen van de EU worden voltooid en zou nog beter worden gecontroleerd wie het gebied binnenkomt en verlaat. Dit zou niet alleen de grensbeveiliging versterken, maar ook de integriteit van het Schengengebied als geheel.
Economische voordelen en vrij verkeer
De volledige integratie van Roemenië en Bulgarije in het Schengengebied zou ook aanzienlijke economische voordelen opleveren. Momenteel veroorzaken grenscontroles aan de landgrenzen vertragingen voor het goederenvervoer en voor mensen die met de auto reizen, waardoor bedrijven en personen vaak lang moeten wachten aan de grensovergangen. Dit creëert onnodige belemmeringen voor handel en verkeer.
Het afschaffen van deze controles aan de landgrenzen zou waarschijnlijk leiden tot meer investeringen, meer werkgelegenheid en meer zakelijke kansen in de regio. Het zou ook de interne markt van de EU verder ontwikkelen, het vrije verkeer van goederen bevorderen en het mondiale concurrentievermogen van de Unie versterken. Bovendien zou een volledig Schengenlidmaatschap ervoor zorgen dat Roemeense en Bulgaarse burgers eindelijk hun fundamentele recht op vrij verkeer in alle lidstaten kunnen uitoefenen.
Roemenië en Bulgarije streven naar volledige Schengenintegratie in 2024
De autoriteiten in Boekarest en Sofia verwachten[3] voor het einde van het jaar een besluit over een volledig Schengenlidmaatschap. Tijdens de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken (JBZ) op 10 en 11 oktober 2024 moet dus een besluit worden genomen over volledige toegang tot het Schengengebied. In deze context zal Ylva Johansson, Europees Commissaris voor Binnenlandse Zaken, samen met de Hongaarse minister van Binnenlandse Zaken, aan de Raad van de EU voorstellen om de controles aan de landsgrenzen af te schaffen.
Deze ambitie komt niet als een verrassing, aangezien de twee landen sinds 2011 aan alle technische vereisten voor het Schengenlidmaatschap voldoen. Het enige resterende obstakel is de politieke consensus tussen de lidstaten.
Politieke overwegingen mogen de volledige integratie van Roemenië en Bulgarije in Schengen niet langer in de weg staan, zeker gezien het feit dat eenheid en solidariteit kernbeginselen van de Europese Unie zijn. Bovendien hebben beide landen aangetoond dat ze de buitengrenzen van de EU volgens de hoogste normen kunnen beschermen.
[1] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_24_1722
[2] https://www.consilium.europa.eu/en/policies/schengen-area/
[3] https://www.euractiv.com/section/politics/news/bulgaria-expects-decision-on-full-schengen-accession-by-years-end/
