De Europese Commissie heeft een voorstel voor een uitvoeringsbesluit van de Raad goedgekeurd met een positieve beoordeling van het Oekraïneplan, de uitgebreide hervormings- en investeringsstrategie van Oekraïne voor de komende vier jaar. Deze belangrijke stap maakt de weg vrij voor regelmatige en voorspelbare steun aan Oekraïne in het kader van de EU-faciliteit voor Oekraïne van maximaal 50 miljard euro. De financiering in het kader van de faciliteit zal Oekraïne helpen zijn overheidsdiensten draaiende te houden, salarissen en pensioenen te betalen, basisoverheidsdiensten te verlenen en herstel en wederopbouw te ondersteunen terwijl het zich blijft verdedigen tegen de agressie van Rusland.
De betalingen zullen worden verricht op voorwaarde dat de overeengekomen hervormings- en investeringsstappen, die in de bijlage bij het uitvoeringsbesluit van de Raad zijn opgenomen, worden uitgevoerd. Daarnaast wordt de financiële steun in het kader van het plan voor Oekraïne beschikbaar gesteld op voorwaarde dat Oekraïne doeltreffende democratische mechanismen blijft handhaven en eerbiedigen.
De beoordeling van het plan voor Oekraïne door de Commissie is gebaseerd op de criteria die zijn vastgesteld in de verordening betreffende de Oekraïne-faciliteit. De Commissie heeft met name beoordeeld of het Oekraïneplan een gerichte en evenwichtige reactie vormt op de doelstellingen van de Oekraïne-faciliteit, of het de uitdagingen van het toetredingsproces van Oekraïne aanpakt en of het beantwoordt aan de behoeften van Oekraïne op het gebied van herstel, wederopbouw en modernisering.
Volgens de beoordeling van de Commissie beantwoordt het Oekraïneplan effectief aan de doelstellingen van de Oekraïne-faciliteit door de belangrijkste hervormingen en investeringen aan te wijzen die duurzame economische groei kunnen stimuleren en investeringen kunnen aantrekken om het groeipotentieel van het land op middellange tot lange termijn te versterken.
Het plan biedt ook een kader om het herstel, de wederopbouw en de modernisering van Oekraïne in goede banen te leiden. Tot slot wordt in de beoordeling geconcludeerd dat in het plan passende mechanismen en regelingen worden voorgesteld om de financiële belangen van de EU te beschermen door te zorgen voor een doeltreffende uitvoering van, controle op en verslaglegging over het plan.
Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zei hierover het volgende: “De Oekraïense strategie voor hervormingen en investeringen biedt een solide basis voor de wederopbouw van een moderner en welvarender Oekraïne, op weg naar de EU. De positieve beoordeling van het Oekraïne-plan door de Commissie maakt de weg vrij voor regelmatige betalingen in het kader van de Oekraïne-faciliteit. Met het voorstel van vandaag laten we opnieuw zien dat Europa achter Oekraïne staat zolang dat nodig is, en dat we bereid zijn de broodnodige financiële steun te verlenen”.
In het Oekraïne-plan worden 69 hervormingen en 10 investeringen genoemd, onderverdeeld in 146 kwalitatieve en kwantitatieve indicatoren. De hervormingen die in het kader van het Oekraïneplan worden voorgesteld, bestrijken 15 gebieden, waaronder energie, landbouw, vervoer, de groene en digitale transitie, menselijk kapitaal, maar ook staatsbedrijven, het ondernemingsklimaat, de overheidsfinanciën en decentralisatie.
Ze zijn gericht op het vergroten van de macro-economische en financiële veerkracht van Oekraïne, het verbeteren van het bestuur, het vergroten van de capaciteit en efficiëntie van de overheid, de verantwoordingsplicht en integriteit van de rechterlijke macht, het ondersteunen van de ontwikkeling van de particuliere sector en het creëren van een klimaat dat bevorderlijk is voor duurzame economische groei.
Verwacht wordt dat verschillende hervormingen Oekraïne zullen helpen bij zijn inspanningen op weg naar toetreding door de aanpassing aan het EU-acquis te bevorderen, met name in het openbaar bestuur, het beheer van de overheidsfinanciën, de strijd tegen het witwassen van geld, openbare aanbestedingen en de sectoren vervoer en agrovoeding. De investeringen hebben betrekking op menselijk kapitaal, energie, vervoer, landbouw en voedsel, ondernemingsklimaat en regionaal beleid.
Volgende stappen
Na de positieve beoordeling van het Oekraïneplan door de Commissie hebben de lidstaten een maand de tijd om het door de Commissie voorgestelde uitvoeringsbesluit van de Raad goed te keuren.
De goedkeuring van het voorgestelde uitvoeringsbesluit van de Raad zou de Commissie in staat stellen om tot 1,89 miljard euro aan voorfinanciering uit te betalen totdat de regelmatige uitbetalingen beginnen die zijn gekoppeld aan de uitvoering van de hervormings- en investeringsindicatoren in het kader van het plan voor Oekraïne.
Achtergrond
De nieuwe Oekraïne-faciliteit, die op 1 maart in werking is getreden, voorziet in maximaal 50 miljard euro aan stabiele financiering in de vorm van giften en leningen ter ondersteuning van het herstel, de wederopbouw en de modernisering van Oekraïne in de periode 2024-2027. Hiervan is maximaal 32 miljard euro van de Oekraïne-faciliteit indicatief geoormerkt voor de ondersteuning van hervormingen en investeringen die in het Oekraïne-plan zijn opgenomen, waarbij uitbetalingen afhankelijk zijn van de levering van vastgestelde indicatoren. Bijna 7 miljard euro zal worden vrijgemaakt voor het investeringskader ter ondersteuning van investeringen en om toegang te bieden tot financiering, terwijl ongeveer 5 miljard euro is voorzien voor technische bijstand ter ondersteuning van hervormingen en aanverwante steunmaatregelen. Tot slot is 6 miljard euro gereserveerd voor uitzonderlijke overbruggingsfinanciering, waarvan de EU in maart al 4,5 miljard euro heeft uitbetaald.
Oekraïne heeft op 20 maart zijn Oekraïne-plan ingediend bij de Europese Commissie. Het bevat een visie op duurzame groei, gebaseerd op zorgvuldig gekozen prioriteiten en een reeks opeenvolgende hervormingen en investeringen voor de komende vier jaar. Het plan stimuleert investeringen die het herstel, de wederopbouw en de modernisering van Oekraïne bevorderen, ook op lokaal niveau.
De Commissie is van mening dat de hervormingen en investeringen die in het aanbevolen uitvoeringsbesluit van de Raad worden voorgesteld, een aanzienlijk potentieel hebben om de groei te bevorderen, de macro-economische stabiliteit te ondersteunen, de begrotingssituatie te verbeteren en de verdere integratie van Oekraïne in de EU te ondersteunen. Als alle voorgestelde hervormingen en investeringen volledig worden uitgevoerd, kan het bbp van Oekraïne tegen 2027 met 6,2% stijgen en tegen 2040 met 14,2%. De uitvoering van het plan zou ook kunnen leiden tot een vermindering van de schuld met ongeveer 10 procentpunten van het bbp tegen 2033 in vergelijking met een alternatief scenario zonder de faciliteit.
Om de bescherming van de financiële belangen van de EU te waarborgen, is het plan voor Oekraïne uitgerust met een adequaat kader voor transparantie, audit en controle en vereist het dat de Oekraïense staat zijn audit- en controlesystemen aanzienlijk versterkt als onderdeel van de geplande hervormingen. Bovendien zal een onafhankelijke auditcommissie, die in mei wordt opgericht, de Commissie bijstaan bij het voorkomen van wanbeheer van EU-middelen en met name van fraude, corruptie, belangenconflicten en onregelmatigheden.
