Sinds november hebben aanvallen op containerschepen in de Rode Zee een van de meest gebruikte handelsroutes wereldwijd ernstig verstoord. De door Iran gesteunde Houthi’s hebben meer dan 40 aanvallen uitgevoerd op commerciële schepen in de Rode Zee en in de Golf van Aden, waarvan één met dodelijke afloop. Ondanks de militaire interventie van de Verenigde Staten en haar bondgenoten sinds half januari, is de Straat Bab El Mandeb nog niet veiliggesteld. Johan Gabriels, regionaal directeur voor Zuidoost-Europa bij iBanFirst, legt uit wat de impact van de Rode Zee-crisis is op de internationale handel en op Midden- en Oost-Europese bedrijven die betrokken zijn bij import-exportactiviteiten met Azië.
De Rode Zee, waar 21% van de wereldwijde containerhandel doorheen gaat, verkeert in grote problemen. En sommige landen lopen een bijzonder risico. Onder hen is Egypte. Het Suezkanaal is een van de belangrijkste bronnen van buitenlandse valuta voor Egypte. Caïro kondigde aan dat de inkomsten uit het kanaal dit jaar tot nu toe met 40 tot 50% zijn gedaald. Sommige bronnen schatten het verlies van Egypte op 315 miljoen dollar door de verstoringen van de Rode Zee. En Egypte is niet de enige die zich zorgen maakt, de wereldhandel wordt zwaar getroffen.
Hoe kan de wereldhandel en de Centraal- en Oost-Europese (MOE) import-export zich ontwikkelen?
Volgens de laatste schatting van de VN is het volume van het commerciële verkeer door het Suezkanaal met meer dan 40% gedaald. De Rode Zee is een belangrijke handelsroute voor koolwaterstoffen, voornamelijk olie en aardgas. Maar het is ook belangrijk voor graan dat naar Europa gaat. In een normale periode gaat ongeveer 4,7% van de totale tarwe-import van de EU door de zeestraat. De Straat Bab El Mandeb is belangrijk voor de internationale handel. Maar hij is niet strategisch. Schepen kunnen er omheen door Kaap de Goede Hoop te passeren. Dit verlengt de reis gemiddeld met 15 tot 20 dagen. Maar de goederen komen veilig aan. Dit is wat er momenteel gebeurt. Voor MOE-bedrijven die te maken hebben met import en/of export van/naar Azië betekent dit hogere kosten en langere levertijden.
Natuurlijk heeft de internationale handel zich opnieuw aangepast aan het stijgende geopolitieke risico in deze regio. Na een aanzienlijke sprong zijn de vrachtkosten beginnen dalen, hoewel ze nog niet terug zijn op het niveau van voor de crisis. De Drewry composite, die de vrachtkosten van 40-voets containers via acht belangrijke routes volgt, inclusief spotprijzen en contracttarieven op korte termijn, daalde vorige week met 3% tot $2.836.
Minimaal risico op inflatie in MOE-regio
Het is nu duidelijk dat de blokkade van de Straat Bab El Mandeb niet zal leiden tot een stijging van de inflatie in Europa. Vrachtkosten vertegenwoordigen gewoonlijk slechts ongeveer 1,5% van de consumentenprijsindex. Dit is vrij verwaarloosbaar. Congestie in de havens was het grootste risico. Gelukkig werd dit vermeden. De gemiddelde verblijftijd per container is ongeveer 5 dagen in Europa in vergelijking met een piek van 25 of zelfs 30 dagen tijdens de ergste periodes van Covid.
Het dreigende risico is echter om de controle te verliezen over een of meer van de drie strategische zeestraten voor internationale stabiliteit: de Straat van Formosa (essentieel voor halfgeleiders), de Straat van Hormuz(olie) en de Straat van Bosporus (tarwe). Dit zijn cruciale gebieden voor de wereldeconomie die niet omzeild of vervangen kunnen worden zoals de Straat van Bab El Mandeb.
De blokkade van de Straat Bab El Mandeb laat zien hoezeer onze zeeroutes niet langer veilig zijn. Lagere transportkosten en protectionisme zijn nu de twee belangrijkste triggers voor bedrijfsverplaatsingen en friendshoring – we zien het heel goed met Mexico dat China vervangt als de eerste handelspartner van de Verenigde Staten. Wij geloven dat de gevaarlijkheid van de handel over zee de komende jaren en decennia ook een krachtige stimulans zal zijn voor bedrijfsverplaatsingen zo dicht mogelijk bij de doelmarkt. Zestig jaar lang leefden we in een tijdperk van relatieve vrede. Dit was een anomalie in de menselijke geschiedenis. We zijn nu weer terug bij af, terug naar een onrustige en risicovollere wereld.
