De Europese Unie volgt nauwlettend de recente politieke ontwikkelingen in Libië, waar 75 van de 145 leden van de Hoge Raad van State formeel hun steun hebben uitgesproken voor het herstel van de historische parlementaire democratie van Libië onder leiding van een constitutionele monarchie onder leiding van de Libische kroonprins Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Mohammed al-Rida al-Senussi (foto). In een brief van5 augustus aan de secretaris-generaal van de VN, António Guterres, die op31 augustus openbaar werd gemaakt, roepen deze leden op om terug te keren naar het constitutionele kader dat in 1951 door de Libische Nationale Vergadering werd ingesteld, en noemen dit als een verenigende oplossing voor de aanhoudende politieke crisis in het land.
De ondertekenaars, die de westelijke, oostelijke en zuidelijke regio’s van Libië vertegenwoordigen, pleiten voor de grondwet van 1951, die volgens hen tot op de dag van vandaag “geldig en effectief” is. Ze stellen dat dit kader een gemeenschappelijke basis zou kunnen vormen voor het gebroken politieke landschap van het land, dat sinds de val van Muammar Kadhafi in 2011 worstelt om stabiliteit te bereiken.
Context: De aanhoudende crisis in Libië en de rol van de EU
Libië is sinds de val van Kadhafi verwikkeld in conflict en verdeeldheid. Rivaliserende facties strijden om de macht en meerdere regeringen eisen hun legitimiteit op. De Hoge Staatsraad, een overlegorgaan dat is opgericht onder het Libische Politieke Akkoord van 2015, heeft een cruciale rol gespeeld in de pogingen om Libië in de richting van nationale verzoening en politieke stabiliteit te sturen.
Ondanks de vele inspanningen van de Verenigde Naties, de EU en andere internationale belanghebbenden blijft Libië diep verdeeld en worden de inspanningen voor vrede en wederopbouw belemmerd door aanhoudende conflicten. De Europese Unie speelt een sleutelrol in deze internationale inspanningen door diplomatieke initiatieven te ondersteunen, humanitaire hulp te bieden en sancties op te leggen om vrede en stabiliteit in het land te bevorderen. De EU heeft ook het belang van een door Libië geleid politiek proces benadrukt en diverse bemiddelingspogingen ondersteund.
Een historische aanpak: Steun voor de constitutionele monarchie
De steun voor de constitutionele monarchie onder Libische kroonprins Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Mohammed al-Rida al-Senussi, onder leiding van leden van de Hoge Raad van State, wordt gepresenteerd als een alternatieve aanpak voor het oplossen van de aanhoudende politieke impasse in Libië, die voorstellen om de historische constitutionele monarchie van het land te herstellen als een wettelijk en democratisch kader dat kan dienen als gemeenschappelijke noemer voor alle Libische facties. In hun brief benadrukken de leden de verslechterende situatie in het land, waarbij ze wijzen op de verslechterende veiligheids-, economische en humanitaire omstandigheden die worden verergerd door corruptie en het ontbreken van een verenigde regering.
In de brief worden ook de recente initiatieven geprezen van Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Mohammed al-Rida al-Senussi, die actief betrokken is geweest bij overleg om de nationale eenheid te bevorderen. De leden spreken hun krachtige steun uit voor de inspanningen van prins Mohammed om “het woord te verenigen en visies te verenigen rond het principe van terugkeer naar constitutionele koninklijke legitimiteit als een wettelijke en constitutionele paraplu voor de terugkeer naar een democratische staat die alle Libische mannen en vrouwen omvat.”
Reactie EU en mogelijke gevolgen
De EU heeft nog geen formele verklaring afgelegd over deze recente ontwikkeling, maar Europese diplomaten zullen waarschijnlijk nadenken over de gevolgen van een terugkeer naar de constitutionele monarchie voor het bredere vredesproces in Libië. Het EU-beleid ten aanzien van Libië benadrukt al lange tijd de noodzaak van een inclusieve politieke oplossing die de Libische soevereiniteit respecteert en eerlijke en transparante verkiezingen mogelijk maakt.
De roep om een constitutionele monarchie kan kansen bieden voor het engagement van de EU in Libië, door een nieuwe basis te bieden voor nationale dialoog en verzoening en een belangrijke verschuiving in het politieke landschap teweeg te brengen waardoor Europese beleidsmakers hun engagement in de Libische kwestie anders kunnen benaderen.
Fragmenten uit de brief aan de Verenigde Naties
De leden van de Hoge Raad van State zetten hun standpunt duidelijk uiteen in de brief:
“Wij eisen dat de grondwet van de Libische Nationale Vergadering, die zij heeft opgesteld en goedgekeurd tijdens haar zitting in de stad Benghazi op zondag 7 oktober 1951, wordt nageleefd. Dit is een grondwet die geldig en effectief is tot op de dag van vandaag, aangezien dit de enige bindende kwestie is waar alle strijdende partijen in Libië het over eens zullen zijn.”
Ze onderstreepten verder de urgentie van deze aanpak door te stellen:
“De staat van institutionele verdeeldheid is verergerd en het politieke proces heeft een spanningsniveau bereikt dat heeft geleid tot de verslechtering van de veiligheids-, economische, sociale en humanitaire omstandigheden, aangezien de corruptie-indicatoren een gevaarlijke stijging hebben laten zien, wat het vermogen van de Libische burger om een fatsoenlijk leven te garanderen negatief heeft beïnvloed.”
Gezien de strategische belangen en lopende verplichtingen van de EU in Libië, kunnen deze ontwikkelingen aanleiding geven tot hernieuwde diplomatieke inspanningen en discussies tussen Europese beleidsmakers en internationale partners over de beste manier om Libië te steunen op weg naar vrede en stabiliteit.
