De nieuwe leider van Ierland vloog naar Brussel voor zijn eerste buitenlandse reis sinds zijn aanstelling als Taoiseach, en ontmoette Ursula von der Leyen enkele dagen na zijn aantreden. De voorzitter van de Commissie zei dat ze blij was op Ierland te kunnen rekenen in wat ze omschreef als de “niet aflatende steun” van de Europese Unie voor Oekraïne en voor de inspanningen van de EU om “de stabiliteit in het Midden-Oosten te helpen herstellen”. Ze zei ook blij te zijn om te zien dat Simon Harris “zo toegewijd is aan het toekomstige concurrentievermogen van Europa”, schrijft politiek redacteur Nick Powell.
Een vroege reis naar Brussel is nauwelijks ongewoon voor een nieuwe Taoiseach. De Ierse regeringen – en voor het grootste deel het Ierse volk – zijn het meest betrouwbaar pro-EU geweest van alle drie de landen die zich in 1973 bij het Europese project aansloten, in de eerste uitbreiding buiten de oorspronkelijke zes oprichtende staten.
Maar de wereld verandert en Oekraïne zo hoog in de discussieprioriteiten plaatsen was iets nieuws. Simon Harris had van president Zelenskyy al een van de eerste wereldleiders gemaakt met wie hij na zijn ambtsaanvaarding belde. Hij maakte van de gelegenheid gebruik om hem “te verzekeren van de niet aflatende steun van Ierland voor Oekraïne en zijn dappere volk terwijl zij hun land blijven verdedigen tegen de imperialistische agressie van president Poetin en hun soevereiniteit en territoriale integriteit herstellen”, zoals hij het na zijn telefoontje verwoordde.
“Rusland vormt een ernstige bedreiging voor heel Europa en het Oekraïense volk vecht niet alleen voor zijn vrijheid, maar verdedigt ook onze gedeelde waarden als Europeanen”, vervolgde Simon Harris, “Ik heb alle hulp aangeboden die Ierland kan bieden bij de ondersteuning van hun inspanningen om zo snel mogelijk lid te worden van de EU”.
Ursula von der Leyen zou waarschijnlijk haar kansen op een tweede termijn als voorzitter van de Commissie schaden als ze de komende maanden zo enthousiast zou zijn over de weg van Oekraïne naar EU-lidmaatschap. Haar formulering over “het herstellen van de stabiliteit in het Midden-Oosten” is ook een herinnering aan het slappe koord dat ze bewandelt. Ze hoeft er nauwelijks aan herinnerd te worden dat steun voor Israël lange tijd een niet-onderhandelbaar element is geweest in het Duitse buitenlandse beleid.
Ierland daarentegen is consequent de lidstaat geweest die de meeste sympathie heeft getoond voor de Palestijnse zaak. Hoewel militair neutraal, “heeft de Ierse staat een trotse geschiedenis van vredeshandhaving en het drukken van onze stempel in de wereld”, zoals de Taoiseach het verwoordde toen hij werd gekozen. “We hebben de verantwoordelijkheid om onze invloed aan te wenden in mondiale kwesties zoals migratie, klimaat, internationale conflicten en mensenrechten.
Zijn retorische opsmuk dat “we sterke relaties hebben opgebouwd met onze Europese buren en zullen blijven samenwerken om onze gedeelde waarden en doelstellingen hoog te houden”, zou in één oogopslag kunnen worden gezien als een afspiegeling van de meer utilitaire zinsnede van de voorzitter van de Commissie over zijn inzet voor het toekomstige concurrentievermogen van Europa.
Hoewel er daarna niets werd gezegd over Noord-Ierland en de gevolgen van Brexit, is het moeilijk te geloven dat het niet ter sprake kwam in privégesprekken. Maar in het openbaar kunnen sommige dingen beter onuitgesproken blijven. Het verslag van de Taoiseach over zijn vroege telefoongesprek met de leiders van de onlangs herstelde uitvoerende machtsdeling in Belfast was opmerkelijk veel pregnanter dan wat hij te zeggen had over zijn gesprek met Volodymyr Zelenskyy.
De dagelijkse betrekkingen met de EU vallen onder de politieke verantwoordelijkheid van Ierlands nieuwe staatssecretaris voor Europese Zaken, Jennifer Carroll MacNeill. Ze zit nog in haar eerste termijn als lid van het Ierse parlement en wordt gezien als de rijzende ster van de Fine Gael-partij, een rol die Simon Harris onlangs zelf heeft overgenomen.
