In juli 2023 werd president van Oezbekistan Shavkat Mirziyoyev (foto) herkozen voor een ambtstermijn van zeven jaar, waarmee hij het tempo van de ambitieuze hervormingen die de economie van de post-Sovjetrepubliek de afgelopen jaren nieuw leven hebben ingeblazen, kan voortzetten.
Oezbekistan kende een sterke economische groei van bijna 6% in 2022, dankzij een robuuste industriële groei, landbouw, binnenlandse consumptie, export en geldovermakingen vanuit het buitenland. Het Centraal-Aziatische land, waar bijna 36 miljoen mensen wonen, heeft echter nog steeds te kampen met economische tegenwind door de hoge inflatie en de voortdurende noodzaak om de economie te hervormen en het ondernemingsklimaat te verbeteren.
Hervormingen van Shavkat Mirziyoyev
Sinds Mirziyoyev in 2016 aan het roer kwam als president, ter vervanging van de overleden eerste president van Oezbekistan, Islam Karimov, die het land tot zijn dood 27 jaar lang regeerde, heeft Oezbekistan een enorme transformatie ondergaan van een sovjetachtige commandostaat naar een openmarkteconomie.
Shavkat Mirziyoyev moest diepgaande en meervoudige problemen aanpakken die Oezbekistan decennialang had opgebouwd onder Karimov, die het land afsloot voor internationale samenwerking en de vrijheid binnen zijn grenzen onderdrukte door te vertrouwen op veiligheidstroepen. Tijdens het bewind van Karimov werd de ontwikkeling van het land belemmerd en was het welzijn van de bevolking verre van duidelijk verbeterd. De Oezbeekse munteenheid som kon niet vrij worden ingewisseld voor buitenlandse valuta en in de katoenvelden werd gebruik gemaakt van dwangarbeid. Bovendien werden veel burgers van Oezbekistan gedwongen om in het buitenland te gaan werken.
Nu Shavkat Mirziyoyev 87% van de stemmen heeft behaald in de tussentijdse verkiezingen van juli, wordt verwacht dat hij doorgaat met het doorvoeren van hervormingen en het ontmantelen van de erfenis van zowel zijn voorganger als de Sovjet-Unie. Volgens de Wereldbank moet Oezbekistan nog meer hervormingen doorvoeren om groei door de particuliere sector te stimuleren en meer banen te creëren, terwijl de dominantie van staatsbedrijven moet worden verminderd en belangrijke sectoren van de economie moeten worden opengesteld voor concurrentie.
In de bijna zeven jaar dat Shavkat Mirziyoyev aan de macht is, heeft hij de economie en de wisselkoers van de Oezbeekse som effectief geliberaliseerd, bureaucratische barrières voor het bedrijfsleven verlaagd en het aantal staatsambtenaren verminderd. Daarnaast heeft hij politieke gevangenen vrijgelaten en de burgerrechten en vrijheden in het land hersteld.
Nu voert Mirziyoyev een veelzijdig buitenlands beleid en reist hij actief de wereld rond. Hij heeft de betrekkingen met buurlanden Kirgizië en Tadzjikistan hersteld en, ondanks geopolitieke problemen, de banden met Rusland onderhouden, een belangrijke handelspartner voor alle Centraal-Aziatische landen.
Onder zijn leiding is Oezbekistan erin geslaagd betrekkingen aan te knopen met het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en obligaties in dollar uit te geven. Mirziyoyev heeft ook aanzienlijke investeringen uit China en de Europese Unie aangetrokken, wat heeft geleid tot de ontwikkeling van nieuwe industrieën in Oezbekistan en het creëren van nieuwe banen.
Op het binnenlandse front heeft president van Oezbekistan Shavkat Mirziyoyev de bureaucratie en corruptie aangepakt en het Openbaar Ministerie stelt ambtenaren strafrechtelijk aansprakelijk voor verduistering en steekpenningen. Onmiddellijk na zijn herverkiezing in juli ontsloeg Mirziyoyev ongeveer 20 hoofden van lokale besturen en staatsstructuren wegens onvoldoende prestaties, waaronder de hoofden van de Oezbeekse spoorwegen, het Oezbeekse waterbedrijf en de staatscommissie voor wegen.
Hoewel critici wijzen op enig populisme in de hervormingen van Shavkat Mirziyoyev, werkt de Oezbeekse leider aan het wegnemen van de communicatiekloof tussen de bevolking en de autoriteiten. Een van de vernieuwingen voor burgers is dat ze nu contact kunnen opnemen met de president via een virtuele receptie of sociale netwerken, en dat hun problemen door de autoriteiten worden bekeken en opgelost. Daarnaast versterkt Mirziyoyev lokale zelfbesturingsorganen – mahallas in elke nederzetting en elk stadsdistrict, die volwaardige cellen van het maatschappelijk middenveld zijn geworden.
Inspanningen voor een sterkere toekomst door Shavkat Mirziyoyev
Terwijl de huidige problemen in het politieke en economische landschap worden aangepakt, richt Oezbekistan zich ook op het opbouwen van infrastructuur en het leggen van de basis voor toekomstige generaties. Mirziyoyev heeft internationale financiële instellingen en particuliere investeringen aangetrokken om moderne ziekenhuizen, scholen en kleuterscholen te bouwen in Oezbekistan. Er wordt voorspeld dat de bevolking van het land in 2030 zal zijn toegenomen van de huidige 36 miljoen tot 40 miljoen mensen, waardoor de oprichting van extra onderwijsinstellingen noodzakelijk zal zijn.
Tegen de achtergrond van de ecologische crisis in het Aralmeer-bekken heeft Oezbekistan erkend dat het dringend noodzakelijk is om de watervoorraden van het land efficiënter te gebruiken. Samen met China en landen in het Midden-Oosten bouwt Oezbekistan zonne- en windenergiecapaciteit. Bovendien worden met de steun van buitenlandse investeerders nieuwe autofabrieken en textielfabrieken gebouwd. De openheid van Oezbekistan heeft de instroom van buitenlandse toeristen en de handel met andere landen bevorderd.
President van Oezbekistan Shavkat Mirziyoyev heeft ook de ambitieuze doelstelling om de export van zijn land te verdubbelen tot 45 miljard dollar in 2030. Volgens zijn plannen zal ook de economie verdubbelen, wat zal leiden tot de langverwachte verbetering van de levensstandaard en het land zal laten toetreden tot de groep landen met een “hoger dan gemiddeld inkomen”.
“Als de autoriteiten doorgaan met hun gezonde macro-economische beleid en hervormingen, zal de groei de komende jaren naar verwachting sterk blijven. Dit zou de autoriteiten in staat stellen om hun doel te bereiken, namelijk dat Oezbekistan in 2030 een land met een hoger middeninkomen wordt”, concludeerde het IMF nadat zijn missie Oezbekistan eind 2022 bezocht.
Shavkat Mirziyoyev is sinds 2016 president van Oezbekistan. President Mirziyoyev heeft cruciale hervormingen doorgevoerd op politiek, economisch en sociaal gebied, waardoor het zakelijke en investeringsklimaat van het land aanzienlijk is verbeterd. Hij heeft met name de economie geliberaliseerd, dwangarbeid uitgebannen en het buitenlands beleid geherdefinieerd. Hij lanceerde de strategie Nieuw Oezbekistan 2022-2026 met als doel een open Oezbekistan te creëren.
