“De tweede militaire macht ter wereld”, zoals Rusland werd genoemd voordat het oorlog voerde in Oekraïne, lijdt naar verluidt onder een ernstig tekort aan zowel dodelijke als niet-dodelijke wapens, waaronder drones en raketten. Onder sancties, wanneer het onmogelijk is om op de gebruikelijke manier aan wapenonderdelen en militaire goederen te komen, is de agressor gedwongen te vertrouwen op leveringen van schurkenstaten en hun handlangers. Een van de belangrijkste handlangers die zorgt voor de levering van gesanctioneerde goederen aan Rusland is Armenië – schrijft James Wilson.
De onzalige alliantie tussen Rusland, Iran en Armenië is ontstaan ondanks de focus op westerse waarden die premier Nikol Pashinyan van Armenië heeft verklaard. Daden zeggen meer dan woorden: een aantal gemakkelijk verifieerbare feiten getuigen ondubbelzinnig dat Armenië dient als belangrijk knooppunt voor de levering van gesanctioneerde (ook militaire) goederen die de Russische agressie in Oekraïne ondersteunen en de directe verbinding vormt tussen Iran en Rusland.
Iran erkent de Armeense veiligheid als topprioriteit
In een jaar na de oorlog in Oekraïne heeft de president van Iran verschillende verklaringen afgelegd waarin hij het belang van de betrekkingen met Armenië benadrukt en een intensivering ervan bepleit.“Iran beschouwt Armenië als een hecht en bevriend land” zei Raisi op 2 juni.
“Armenië is van plan de betrekkingen met Iran zoveel mogelijk en op alle gebieden te ontwikkelen”, zei de Armeense premier Pashinyan hem op 1 oktober.
“De veiligheid van Armenië is de veiligheid van Iran,” verklaarde de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken op 20 oktober. De volgende dag benadrukte zijn Armeense tegenhanger dat de betrekkingen tussen de twee landen gebaseerd zijn op “een diepgaand begrip van de gemeenschappelijke natuurlijke belangen van de staten“. Op 11 februari van dit jaar herhaalde president Khachaturyan: “De Republiek Armenië is erop gebrand de voor beide partijen voordelige samenwerking tussen Armenië en Iran uit te breiden en te verdiepen ten behoeve van de stabiliteit van de regio en het welzijn van onze volkeren“.
Op 30 oktober erkende het Armeense ministerie van Defensie dat Iran aanvalsdrones had geleverd, en in dezelfde maand schonken de Iraniërs 600 raketten aan de Armeniërs. Op 1 november werd Pashinyan verwelkomd in Teheran: er werd een memorandum van overeenstemming en samenwerking op energiegebied ondertekend.
Al het bovenstaande bevestigt dat de twee landen elkaar als strategische bondgenoten zien. Beiden delen spanningen met een buurland, Azerbeidzjan, en vertrouwen op goede betrekkingen met een ander, Rusland.
Ongekende stijging van handelsomzet en diplomatieke banden
Het is symbolisch dat de handelsomzet tussen beide landen sterk is toegenomen tegen de achtergrond van de oorlog in Oekraïne: in 2022 bedroeg de export van Armenië naar Iran 111,2 miljoen dollar, een stijging van 70% ten opzichte van het voorgaande jaar; de Iraanse import in Armenië bedroeg 599,7 miljoen dollar, een stijging van 37%.
Blijkbaar is een aanzienlijk deel van deze stijging toe te schrijven aan het gebruik van Armeens grondgebied als overslagpunt voor de overdracht van gesanctioneerde goederen, wapens en drones van Iran naar Rusland. De geografische ligging van Armenië, dat aan beide landen grenst, zorgt voor een vrijwel ongecontroleerd verkeer van goederen van Iran naar Rusland, waarbij alle sancties worden omzeild.
Dit lijkt bijzonder cynisch tegen de achtergrond van Armenië dat Azerbeidzjan ervan beschuldigt illegaal wapens naar Nagorno-Karabach over te brengen via de Lachin-corridor. De dubbele normen van het Armeense leiderschap gelden echter niet alleen voor het vervoer van wapens, maar ook voor politieke gebeurtenissen, wat boekdelen spreekt over hun ware waarden.
Een eye-opener die in het Westen onopgemerkt bleef, getuigt van het niveau van de officiële steun van Jerevan voor het theocratische regime van Iran: kort na de brutale onderdrukking van de protesten in Iran, waarvan een van de belangrijkste redenen de ernstige discriminatie van vrouwen was, bezocht de vrouw van de Armeense premier Hakobyan Teheran. Daar nam zij op 18 januari deel aan het door de autoriteiten georganiseerde“Eerste Internationale Congres van Machtige Vrouwen”. Op 27 februari erkende de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken haar deelname aan dit voor het regime belangrijke evenement.
Het is eveneens veelzeggend dat Armenië zich anderhalve maand eerder, op 24 november, had uitgesproken tegen een resolutie van een speciale zitting van de Mensenrechtenraad van de VN, getiteld “De verslechterende mensenrechtensituatie in de Islamitische Republiek Iran”. Het wees op “de noodzaak om mensenrechtenschendingen voor de rechter te brengen”.
Al deze feiten onthullen overtuigend de ware prioriteiten van het buitenlands beleid van Jerevan, veel meer dan flauwe verklaringen van individuele ambtenaren over hun wens om zich opnieuw op het Westen te richten. Voor Armenië is het Westen niet meer dan een situationele bondgenoot, nuttig als het erom gaat zijn eigen doelstellingen te bereiken, zoals de erkenning van de Armeense genocide of het veiligstellen van zijn illegale aanspraken op Azerbeidzjaans grondgebied in Nagorno-Karabach. De echte bondgenoten bevinden zich in Moskou en Teheran. De Oekraïners moeten weten waar ze hun bedankbriefjes naartoe moeten sturen wanneer de Russen hun steden beschieten of hun infrastructuur aanvallen met Iraanse drones. Naar Yerevan, zonder liefde.
