De Europese Raad heeft deze week besloten aanvullende beperkende maatregelen op te leggen aan personen en entiteiten die banden hebben met de Wagner-groep, gezien de internationale dimensie en de ernst van de activiteiten van de groep en de destabiliserende invloed ervan op de landen waar zij actief is.
De activiteiten van de Wagner-groep vormen een bedreiging voor de bevolking in de landen waar zij actief is en voor de Europese Unie. Zij brengen de internationale vrede en veiligheid in gevaar omdat zij niet binnen een wettelijk kader opereren. De EU is vastbesloten concreet te blijven optreden tegen schendingen van het internationaal recht. Wij komen overal op voor de mensenrechten. Josep Borrell, hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid.
De Wagner Group is een in Rusland gevestigde particuliere militaire entiteit zonder rechtspersoonlijkheid, die aanwezig is in verscheidene landen, waaronder Oekraïne, Libië, de Centraal-Afrikaanse Republiek (CAR), Mali en Sudan.
De Raad heeft met name besloten acht personen en zeven entiteiten in de wereldwijde mensenrechtensanctieregeling van de EU op te nemen die verantwoordelijk zijn voor of betrokken zijn bij ernstige mensenrechtenschendingen in de Centraal-Afrikaanse Republiek en Sudan, alsmede één persoon in de sanctieregeling voor Mali die verantwoordelijk is voor acties die de vrede, de veiligheid of de stabiliteit van Mali bedreigen. Twee personen zijn ook op de lijst geplaatst voor acties die de territoriale integriteit, soevereiniteit en onafhankelijkheid van Oekraïne ondermijnen of bedreigen.
Op de lijst staan twee commandanten van de strijdkrachten van de Wagner-groep die actief betrokken waren bij de inname van de stad Soledar in Oekraïne in januari 2023, het hoofd van de Wagner-groep in Mali, waar huurlingen van Wagner betrokken waren bij gewelddaden en verscheidene schendingen van de mensenrechten, waaronder buitengerechtelijke executies, en verscheidene prominente leden van de groep in de Centraal-Afrikaanse Republiek. Onder hen bevinden zich de veiligheidsadviseur van de president van de Centraal-Afrikaanse Republiek, de woordvoerder van de groep in het land, alsook opmerkelijke leden van de groep in operationele functies of die propaganda- en desinformatiecampagnes voor Wagner aansturen.
Ook de activiteiten van de groep in Sudan zijn doelwit, aangezien de lijsten betrekking hebben op bedrijven als Meroe Gold en M-Invest, en het hoofd van laatstgenoemde. Deze bedrijven worden, samen met Lobaye Invest Sarlu en Diamville in de CAR, bestraft vanwege hun rol in de illegale handel in goud en diamanten die met geweld van lokale handelaren zijn geroofd.
De Foundation for the Defence of National Values (FDNV), de public relations-tak van de Wagner Group, staat ook op de lijst, evenals het hoofd ervan. Het Centraal-Afrikaanse radiostation Lengo Sengo staat op de lijst omdat het namens Rusland en de Wagner Group online beïnvloedingsoperaties uitvoert om de publieke opinie te manipuleren.
Voor alle personen die vandaag op de lijst zijn geplaatst, geldt een bevriezing van de tegoeden en het is EU-burgers en -bedrijven verboden hun middelen ter beschikking te stellen. Voor natuurlijke personen geldt bovendien een reisverbod, waardoor zij het grondgebied van de EU niet mogen binnenkomen of doorreizen.
De EU blijft ernstig bezorgd over ernstige schendingen en misbruiken van de mensenrechten, zoals foltering en andere wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing, en buitengerechtelijke, standrechtelijke of willekeurige executies en moorden, begaan door de Wagner-groep.
Achtergrond
De beperkende maatregelen waarover vandaag overeenstemming is bereikt, vormen een aanvulling op de reeks maatregelen die de Raad in december 2021 heeft vastgesteld tegen acht personen en drie entiteiten die banden hebben met de Wagner-groep, waaronder de Wagner-groep zelf.
Op 13 december 2021 heeft de Raad een autonoom kader ingesteld voor sancties tegen degenen die de vrede, de veiligheid of de stabiliteit in Mali bedreigen of de uitvoering van de politieke overgang in dat land belemmeren.
Op 7 december 2020 heeft de Raad een mondiale mensenrechtensanctieregeling ingesteld die van toepassing is op daden als genocide, misdrijven tegen de menselijkheid en andere ernstige mensenrechtenschendingen of -misbruiken (bijvoorbeeld foltering, slavernij, buitengerechtelijke executies, willekeurige arrestaties of detenties). De wereldwijde mensenrechtensanctieregeling van de EU onderstreept de vastberadenheid van de Unie om haar rol bij het aanpakken van ernstige mensenrechtenschendingen en -misbruiken wereldwijd te versterken. De daadwerkelijke uitoefening van de mensenrechten door iedereen is een strategisch doel van de Unie. Eerbiediging van de menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid en de rechtsstaat zijn fundamentele waarden van de Unie en haar gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid.
Beperkende maatregelen betreffende acties die de territoriale integriteit, soevereiniteit en onafhankelijkheid van Oekraïne ondermijnen of bedreigen zijn voor het eerst ingevoerd op 17 maart 2014.
De desbetreffende rechtshandelingen, met inbegrip van de namen van de betrokken personen en entiteiten, zijn bekendgemaakt in het Publicatieblad van de EU.
- Publicatieblad van de EU, 25 februari 2023 (met een lijst van de gesanctioneerde personen en entiteiten).
- EU legt beperkende maatregelen op tegen de Wagner-groep (persmededeling, 13 december 2021)
- EU stelt een wereldwijde mensenrechtensanctieregeling vast (persmededeling, 7 december 2020)
- Mali: EU stelt autonoom kader in voor sancties tegen personen die de politieke overgang belemmeren (persbericht, 13 december 2021)